گفت و گوی جامعه روحانیت و مجمع روحانیون مبارز از دیدگاه سه روحانی

سه تن از روحانیون کشور، نظر خود را درباره بحث گفت و گو میان «جامعه روحانیت مبارز» و «مجمع روحانیون مبارز» همچنین موضوع «گفت و گوی ملی» بیان کردند.

در روزهای اخیر موضوع گفت و گو میان «جامعه روحانیت مبارز» و «مجمع روحانیون مبارز» به عنوان دو تشکل اصیل روحانی در کشور مطرح شده است؛ موضوعی که با واکنش های زیادی  میان روحانیون و چهره های سیاسی همراه بوده است اما در این میان چهره هایی هستند که نه تنها موضوع گفت و گو میان این دو تشکل را بلکه طرح موضوعاتی نظیر «گفت و گوی ملی» را نیز از آن حیث که جریان های سیاسی از اختیارات محدودی برای حل و فصل اختلافات برخوردارند ناممکن می بینند.

در همین راستا، خبرنگار جماران به سراغ سه تن از روحانیون رفته است تا نظر آنها را درباره بحث گفت و گو میان دو جریان سیاسی کشور جویا شود.

حجت الاسلام و المسلمین ناصر قوامی درباره گفت و گو میان «جامعه روحانیت مبارز» و «مجمع روحانیون مبارز» گفت:  نفس گفت و گو امری مثبت است و اشخاص می توانند با کسانی که عقاید متفاوت دارند به گفت و گو بنشینند اما هدف از گفت و گو باید مشخص شود و نتیجه ای مشخص در برداشته باشد؛ متاسفانه نه تنها هدف از گفت و گو میان این دو تشکل تعیین نشده است بلکه اهداف گفت و گو میان دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا در جامعه نیز مشخص نشده است.

وی در ادامه گفت: گفت و گو زمانی شکل می گیرد که طرفین دارای اختیاراتی باشند آیا این دو جریان اختیاری دارند که بر سر برخی از مهم ترین موارد اختلافات خود به توافق برسند؟ در پاسخ باید گفت که این گونه نیست و این دو جریان علی رغم اختلافاتی که با یکدیگر دارند اختیاری برای حل آن ندارند. برای نمونه باید پرسیده شود که  علت رد صلاحیت های گسترده اشخاص در انتخابات مجلس شورای اسلامی چه بود؟ اختیارات دو تشکل مجمع روحانیون مبارز و جامعه روحانیت در این موضوع تا چه اندازه است؟

وی افزود: در موضوع سیاست خارجی نیز دو جریان رقیب هیچ گونه اختیاری برای مذاکره با یکدیگر و رسیدن به یک نقطه مشترک ندارند. بدون شک جامعه روحانیت مبارز نمی تواند تمام اصولگرایان را نمایندگی کند آن چنان که مجمع روحانیون مبارز نیز نماینده تمامی اقشار اصلاح طلب نیست.

نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی گفت: این دو تشکل، حتی اگر دارای نمایندگی باشند تصمیم گیرنده اصلی دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا نخواهند بود؛ آنها همین طور در موضوعاتی نظیر اقتصاد، فرهنگ و سیاست برای کشور تصمیم گیرنده نیستند. حتی اگر فرض کنیم اینکه آنها با یکدیگر گفت و گو کنند برای آنکه اختلافات را حل کنند باید پرسید که نتیجه چه خواهد شد؟

قوامی اظهار کرد: بدون شک جایگاهی که اصولگرایان در ساختار قدرت پیدا کرده اند را خودشان برای خود ایجاد نکردند بلکه چنین قدرتی از جای دیگری  به این جریان داده شده است. لذا برای گفت و گو باید به سراغ همان نهادهایی رفت که این قدرت را به اصولگرایان داده اند. باید با مراکزی که ائمه جمعه را از یک طیف سیاسی انتخاب و معرفی می کنند گفت و گو کرد وگرنه اصولگرایان که خود منصوبین مراکز قدرت هستند و نمی توانند طرف گفت و گو قرار گیرند/

نماینده مجلس ششم یادآور شد: اگر از جامعه روحانیت مبارز پرسیده شود؟ چرا تمامی ائمه جمعه کشور از طیف شما هستند یا مراکز مهم قدرت کشور در اختیار شماست؟ آنها نیز می گویند ما که خود را انتخاب نکردیم بلکه دیگران ما را در این جایگاه ها قرار دادند. لذا باید از مراکزی که این طیف را انتخاب کردند پرسید علت انتخاب از میان یک طیف سیاسی چیست؟ شاید برخی از اعضای جامعه روحانیت به توانمند بودن خود و اعضای این تشکل روحانی اشاره کنند و علت انتخاب خود را برای جایگاه های مهم کشور همین امر ارزیابی کنند.

باید با کسی که چنین اختیاراتی را به این طیف داده گفت و گو کرد و پرسید در میان اصلاح طلبان نیز افراد توانمند زیادی وجود دارند چرا از آنها استفاده نمی کنید؟

 

وی افزود: به همین خاطر است که گفت و گو با آنها بی فایده است بلکه باید با مراکزی که آنها را در این جایگاه ها قرار دادند به گفت و گو نشست و به آنها گفت اگر بحث توانمندی باشد ما نیز اعضای توانمندی داریم چرا از آنها برای مناصب مهم و کلیدی در کشور بهره برده نمی شود؟ باید با کسی که چنین اختیاراتی را به این طیف داده گفت و گو کرد و پرسید در میان اصلاح طلبان نیز افراد توانمند زیادی وجود دارند چرا از آنها استفاده نمی کنید؟

قوامی تصریح کرد: بدون شک گفت و گو با افرادی که خود را توانمندتر و بابصیرت تر از طرف مقابل می بینند نتیجه ای در بر نخواهد داشت زیرا نخستین شرط یک گفت و گوی ثمربخش میان دوطرف، داشتن اختیار و تواضع است.

نماینده مجلس ششم با تاکید بر اینکه جریان اصولگرا که در رسانه های خود حرف از اعلام برائت و توبه اصلاح طلبان می زنند باید روشن کنند که اصلاح طلبان باید از چه توبه کنند، ادامه داد: مسائل سال 88 نشان داد که اصولگرایان مرتکب تخلف های فراوان، تلاش برای تضییع حقوق شهروندان و ایجاد فضایی شدند که هیچ گونه نقدی را بر نمی تافت. آنها مرتکب ظلم های فراوانی شدند که لزوم توبه و اعلام برائت را بیشتر از آنکه از سوی اصلاح طلبان واجب کند برای آنها ضروری می سازد.

وی با بیان اینکه «گفت و گوی ملی تا زمانی که جریان های سیاسی از اختیار حل اختلافات میان خود بهره مند نباشند امکان تحقق ندارد» گفت: این طرح باید از سوی افرادی در جامعه مطرح شود که دارای اختیارات هستند نه جناحی که فاقد اختیار است؛ این جریان از آنجا که اختیار ندارد حتی اگر این طرح را با جدیت دنبال کند قادر به ایجاد اتحاد ملی یا همان آشتی ملی در کشور نخواهد شد.

قوامی گفت: نفس گفت و گو میان جناح ها برای آنکه آنها با مواضع یکدیگر آشنا شوند امری مطلوب است اما برای آنها که دنبال ثمره و نتیجه هستند نتیجه ای حاصل نخواهد شد، زیرا قدرت در جای دیگری است. اما گفت و گو صرفا به منظور روشن شدن مواضع طرفین اشکالی ندارد. نهادهای قدرت در کشور که دارای اختیارات فراوان هستند باید طرح گفت و گوی ملی را مطرح کنند؛ آن زمان است که دنبال کردن این موضوع نتیجه ای ثمربخش در بردارد.

وی با اشاره به اینکه «در آموزه های دینی بر بحث تضارب آراء و تحمل عقاید مخالف تاکیدات فراوانی شده است» گفت: همه می دانیم که ائمه معصومین و انبیاء تا چه اندازه مخالفین خود را تحمل می کردند حتی داستان آن فردی را شنیدیم که آشغال روی سر پیامبر اکرم(ص) می ریخت و به او توهین می کرد بعد از مدتی پیامبر دیدند که او نیست پرسیدند وی کجاست؟ اهالی گفتند او مریض است و در خانه افتاده است که پیامبر(ص) می فرمایند به عیادتش برویم در آموزه های دینی ما چگونگی برخورد با مخالفین وجود دارد و هیچ خلائی در این باره وجود ندارد.

وی تصریح کرد: امیر المومنین(ع) نیز در نهج البلاغه بر این موضوع تاکید کردند  هر حقی را که من به عنوان حاکم بر گردن شما دارم شما نیز همان حق را بر گردن من دارید؛ اگر من از شما انتقاد می کنم شما نیز حق انتقاد از من دارید. حضرت در آن خطبه می فرماید که این حق دوطرفه است و مانند جاده ای یک طرفه نیست که حاکم هرچه دلش خواست درباره مردم یا امت بگوید و مردم حق اظهار نظر درباره او و اعمالش نداشته باشند؛ لذا حضرت می فرمایند: با من مشورت کنید یا مرا راهنمایی کنید من فوق خطا و اشتباه نیستم و تصور نکنید که اشتباه نمی کنم با اینکه ما تصور می کنیم. امیرالمومنین(ع) معصوم بوده است و خطا نمی کند لذا ایشان برای حاکمانی که می خواستند بعد از ایشان حکومت کنند چنین فرمودند بنابراین این ها جزو آموزه های دینی ماست.

نماینده در پایان گفت: اگر قرار باشد این دوجریان  نتیجه ای بگیرند باید تئورسین های اصلاح طلب و اصولگرا در مناظراتی عادلانه در صداوسیما بنشینند و  فراموش کرد که این مناظره ها باید عادلانه باشند. پس از آن، مردم می توانند با دیدن چنین مناظراتی قضاوت کنند. این مساله موجب روشنگری در میان افکار مردم خواهد شد و می تواند نتیجه ای مفید داشته باشد؛ بدون شک مناظره عادلانه در صداوسیما میان دو جریان سیاسی مفید است و حتی صداوسیما می تواند کانالی تاسیس کند که به طور مرتب به پخش مناظره میان این دو جریان بپردازد.

ایازی: اصل گفت و گو امکان پذیر است به شرطی که زمینه های تمایل به آن فراهم شود/ می توان با گفت و گو ابهامات و سوءتفاهمات را برطرف کرد

سیدمحمدعلی ایازی درباره ضرورت گفت و گو میان «جامعه روحانیت مبارز» و «مجمع روحانیون مبارز» به عنوان دو تشکل قدیمی روحانی در کشور گفت: این گفت و گو باید اتفاق افتد؛ وقتی ما دیگران را به گفت و گو تشویق می کنیم یا هفته ای را به عنوان هفته وحدت نامگذاری می کنیم و حرف از گفت و گو با جهان می زنیم اگر خودمان درباره اهداف جریانات داخلی گفت و گو نکنیم یا نتوانیم نقاط مشترک را پیدا کنیم و شرایط را بررسی کرده و به حل مشکلات کشور کمک کنیم چگونه می توانیم چنین شعارهایی دهیم.

وی در ادامه گفت: اصل گفت و گو امکان پذیر است؛ به شرطی که زمینه های تمایل به آن فراهم شود. این گفت و گو می تواند برای جامعه مفید باشد. برخی فکر می کنند هنگامی که به عنوان مثال بحث گفت و گو میان شیعه و سنی می آید طرفین باید عقاید خود را کنار بگذارند در صورتی که چنین نیست و نیازی به کنار گذاشتن عقاید وجود ندارد. در اینجا نیز نیازی به کنار گذاشتن عقاید و مواضع نیست بلکه طرفین باید روی نقطه های مشترک گفت و گو کنند و به توافق برسند.

عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم تاکید کرد: طرفین باید سعی کنند از آن فضای درگیری فاصله گیرند. امروز بخشی از منزلت اجتماعی روحانیت این است که حریم ها حفظ شود. وقتی یک جریان روحانی، جریان دیگر را رد کند ذهنیتی در جامعه به وجود می آورد که جامعه به هر دو طرف اعتماد نمی کند اما وقتی فضا تلطیف و آرام شد از چنین ذهنیتی در جامعه جلوگیری می شود.

این استاد دانشگاه افزود: واکنش های اعضای جامعه روحانیت به سخنان مصباحی مقدم نشان می دهد در این تشکل دو تفکر وجود دارد که یکی از آنها معتقد است برای وضعیت دین، دینداری، مسائل و مشکلاتی که مردم دارند می توان به تفاهم رسید و زمینه های همدلی و همکاری را فراهم کرد و تفکری دیگر نیز وجود دارد که ساز خود را می زند و نمی خواهد باب گفت و گو باز شود زیرا اگر چنین اتفاقی بیفتد منافع افرادی که می خواهند دعوا و نزاع باشد از بین می رود.

ایازی یادآور شد: مسلما فردی با آن تفکرات که در این تشکل مساله ای را مطرح می کند نمی خواهد بگوید با مجمع روحانیون هم فکر است، بلکه می خواهد بگوید بیایید با یکدیگر گفت و گو کنیم. چگونه است که شما شعار گفت و گو با مذاهب مختلف سرمی دهید اما نمی توانید در دو تشکل و یک شهر با آنکه هر دو شیعه هستید گفت و گو کنید؟! چگونه نمی توانید از لحاظ اعتقادی با هم گفت و گو کرده و روی نقاط مشترک کار کنید؟! حتی می توان با این گفت و گو ابهامات و سوءتفاهمات را  برطرف کرد.

وی با بیان اینکه «اگر اصلاح طلبان موضوع گفت و گوی ملی را مطرح می کنند به معنای ضعف این جریان نیست» گفت:  آنها می خواهند بگویند دعوا چه نفعی می تواند برای جامعه داشته باشد؟ این دعوا نتیجه ای در بر نخواهد داشت و نمی توان به بهانه آن از وحدت فرار کرد. با آنکه اصلاح طلبان در ارکان حاکمیت نیستند اما دارای پشتوانه ای قوی در میان مردم هستند در چند انتخابات اخیر ثابت شده است که اکثریت مردم طالب اصلاحات هستند و می خواهند با مفاسد اقتصادی مبارزه شود بی آنکه مشکلات جامعه باعث شود رای آنها از بین رود.

جریان رقیب می داند  موقعیت و جایگاه خاتمی گسترده و مردمی است و محدودیت هایی که برایش ایجاد شده است نتوانسته وی را از مردم جدا کند

 

ایازی با تاکید بر اینکه آسیب های اجتماعی که امروز گریبانگیر جامعه شده است باید با برخورد علمی و کارشناسانه برطرف شوند، افزود: این ها مسائلی است که جامعه با آن روبه روست. مردم و جامعه با رای خود نشان دادند که طالب کدام تفکر هستند و رای آنها نشان داد که اصلاح طلبی اکثریت جامعه را در بر گرفته است. امروز اگر مشکل  اصولگرایان، مطرح شدن طرح گفت و گو از سوی اصلاح طلبان است خود چنین طرحی را مطرح و پیگیری کنند.

وی با اشاره به محدودیت های اخیر اصلاح طلبان گفت: این مساله ناشی از ضعف اصلاح طلبان نیست بلکه ترس از قدرت آنهاست؛ لذا اگر این جریان چنین پشتوانه عظیمی نداشت نیازی به محدود کردن آنها نبود. اینکه برای آقای خاتمی چنین محدودیت هایی قائل می شوند بدین خاطر است که جریان رقیب می داند موقعیت و جایگاه خاتمی گسترده و مردمی است و محدودیت هایی که برایش ایجاد شده است نتوانسته وی را از مردم جدا کند؛ به نظر من این نقطه قوتی برای اصلاح طلبان بوده است که چنین محدودیت هایی اتفاق افتادند.

عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم گفت:  قدرت داشتن و نداشتن یک مساله است و مشکلاتی که مردم با آن روبه رو هستند، در سوی دیگر قرار دارد. وضعیت اقتصادی کشور، بیکاری، تورم و فسادهای گسترده و نهادینه شده در دستگاه های دولتی و بی اعتمادی که به دستگاه های دولتی به وجود آمده، زجرآور است. هرکس به این کشور علاقه مند است باید برای این مسائل چاره ای بیندیشد. در حالی که از ظرفیت حاصل از مانور گسترده ای که روی برخی کارهای شعاری صورت می گیرد،  می توان برای رسیدگی به مشکلات اساسی کشور بهره برد.

وی با بیان اینکه این خود یک نوع بیماری است که اصل را رها کنیم و به فرعیات بچسبیم، افزود:  هرکسی که درد این کشور را دارد باید بداند که امروز بخش عظیمی از مشکلات کشور، ریشه در این نوع بی تدبیری ها، بی توجهی به اصول و فراموش کردن عهدها و توجه به مسائل فرعی دارد. یکی از علت های چنین مشکلاتی می تواند حاکم شدن یک سلیقه سیاسی در مراکز تصمیم گیری باشد.

ایازی در پایان گفت: گاهی دیده می شود یک تفکر مدیریت می کند اما به خاطر اینکه تحت الشعاع اقدامات جریان مسلط قرار می گیرد عملا هر تدبیری که بکار برد به مقصود نمی رسد؛ برای نمونه به منظور برون رفت از این شرایط اقتصادی، دولت می خواهد اقداماتی انجام دهد اما کارهایی صورت می گیردکه مانع از تحقق آن اقدامات در جامعه می شود.

غرویان: گفت و گو میان این گروه ها موجب شکل گیری تضارب آرا  و کنار یکدیگر قرار گرفتن اشخاص می شود

آیت الله محسن غرویان درباره ضرورت گفت و گو میان «جامعه روحانیت مبارز» و «مجمع روحانیون مبارز» و جریان های سیاسی، با بیان اینکه «انسان موجودی متغیر است» گفت: افکار و سلیقه های انسان عوض می شوند و گروه های مختلف نیز متشکل از انسان هایی هستند که هر کدام متشکل از افکار و دیدگاه های گوناگونی در حوزه های سیاسی و اجتماعی اند .

وی در ادامه گفت: گفت و گو میان این گروه ها موجب شکل گیری تضارب آراء و کنار یکدیگر قرار گرفتن اشخاص می توان از این رو تاثیر و تاثر میان افکار و اندیشه ها همواره در طول تاریخ تفکر  اتفاق افتاده است. احزابی مانند «جامعه روحانیت مبارز» و «مجمع روحانیون مبارز» نیز از این قاعده مستثنی نیستند، لذا هر از چندگاهی باید کنار یکدیگر بنشینند و افکار یکدیگر را رصد کنند و بعد اصلاح شوند.

غرویان یادآور شد: در روایات موجود است که باید رای ها را  در کنار هم گذاشت و از لابه لای آن رای صواب را خارج کرد. همچنین در اسلام بر شور و مشورت تاکید فراوان شده است؛ آقایان  باید کنار هم بنشینند همانطور که متفکرین و عقلا چنین کاری می کنند حضرت امام نیز سفارش می کردند که حتی مراجع باید هر از چند گاهی کنار یکدیگر بنشینند و با هم یک چای بخورند و بایکدیگر صحبت کنند 

ما خدا نیستیم پس باید از مقام خدایی پایین بیاییم و آموزه ها نیز از ما می خواهند با یکدیگر صحبت کنیم و به یک نظر جامع تر و دقیق تر برسیم

 

این مدرس حوزه علمیه قم افزود: به نظر من هر کسی که بیشتر از مشورت و گفت و گو فرار کند گرفتار غرور بیشتری شده است چنین افرادی گمان می کنند که خدای عالم و علم هستند و نیازی به مشورت ندارند در حالی که در واقع کسی که اهل مشورت است می خواهد این را بگوید که من خدای علم نیستم و امکان خطا در اندیشه های من  وجود دارد و  می روم با اهل مشورت صحبت کرده و شور کنم

غرویان گفت: ما باید از غرور علمی خود پایین بیاییم و با یکدیگر صحبت کنیم و آن مساله ای هم که از آموزه های دینی برجای مانده است همین است که می گوید ما خدا نیستیم؛ پس باید از مقام خدایی پایین بیاییم و آموزه ها نیز از ما می خواهند با یکدیگر صحبت کنیم و به یک نظر جامع تر و دقیق تر برسیم.

وی گفت: به نظر من همه باید به فرمایشات مقام معظم رهبری که چندین بار مطرح کردند توجه کنند. ایشان بر لزوم برپایی کرسی های آزاداندیشی و نظریه پردازی تاکید کردند. ما باید شاهد برگزاری این کرسی ها در دانشگاه ها و در روستاها باشیم. چه اشکال دارد که مساجد ما در یک فضای منطقی برای مردم کرسی های آزاداندیشی برگزار کنند و مردم ببینند افراد و روحانیون از جناح های مختلف حضور می یابند و نظرات و عقاید خود را مطرح می کنند. این برنامه ها می تواند با حضور یک حوزوی و یک دانشگاهی برگزار شود.

این استاد حوزه علمیه تصریح کرد: این کار بسیار ساده است و احتیاجی به امکانات زیاد ندارد، بلکه تنها دو صندلی و یک میز و دو فردی را نیازمند است که کنار یکدیگر بنشینند و نظرات خود را مطرح کنند؛ نباید سخت گیری کرد متاسفانه فرهنگ لازم برای چنین طرح هایی وجود ندارد باید فرهنگ سازی و برنامه ریزی لازم برای گفتمان و گفت و گوهای علمی یا جناحی در کشور شکل بگیرد.

غرویان با بیان اینکه «موضوع بررسی نقش جریان ها در اتفاقات 88 می تواند موضوعی برای گفت و گو میان دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا در کشور باشد» گفت: پاسخ به این سوال که آیا تنها باید یک جریان سیاسی توبه کند می تواند موضوع نخستین جلسه بحث و گفت و گو باشد. دو جریان می توانند یک جلسه بگذارند و موضوع توبه را بررسی کنند. بدین معنا که کدام گروه و چرا باید توبه کند؟ و اصلا توبه به چه معناست؟ دو جریان می توانند گفت و گویی بر سر موضوع پیش شرطی داشته باشند که از سوی اصولگرایان مطرح شده، که همان توبه است گفت و گو بر سر این پیش شرط مقدم بر تحقق اصل گفت و گوست.

 جماران