انسداد چاه های غیرمجاز، تلاش برای نجات مایه حیات

در سال های اخیر و همزمان با تشدید کم آبی در قزوین، عملیات انسداد چاه های غیرمجاز در این استان شدت یافته است که باید از آن به عنوان تلاشی برای نجات این مایه حیات یاد کرد.

قزوین نیز مانند خیلی از استان های کشور چندسالی است با مشکل کم آبی دست و پنجه نرم می کند با این حال تلاش هایی برای نجات آب در این استان انجام شده که در کمرنگ کردن معضلات این حوزه موثر واقع شده اند.
از جمله این تلاش ها می توان به انسداد چاه های غیرمجاز در کنار نصب کنتور بر چاه های مجاز، اصلاح الگوی کشت و ممنوعیت کشت محصولات پرآب بر به همراه اجرای سیستم های نوین آبیاری در اراضی کشاورزی و همچنین کاهش کشت محصولات پرآب بر اشاره کرد.
از آنجا که شاهد تشدید بیابانی شدن اراضی در کنار فرونشست دشت قزوین به دلیل خشکسالی و بهره برداری بیش از اندازه از منابع آبی بوده ایم، نیاز است تا این اقدامات بویژه انسداد چاه های غیرمجاز تشدید پیدا کرده و با سرعت و وسعت بیشتری تداوم داشته باشند.

**قزوین از پیشگامان انسداد چاه های غیرمجاز در کشور
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین در گفت و گو با ایرنا گفت: استان قزوین از پیشگامان انسداد چاه های غیرمجاز و برخورد با عوامل حفر این گونه چاه ها بوده است.
علی فرخزاد در ادامه گفت: با توجه به اینکه استان قزوین جزو صدر نشینان مقابله با برداشت از آب های زیرزمینی است، باید اذعان کرد که حتی یک چاه غیر مجاز جدید در استان حفر نمی شود و همه چاه های فرم پنج به طور کلی مسدود شده و سه هزار حلقه کنتور هوشمند بر روی چاه های فرم یک نیز نصب شده است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین گفت: یکی دیگر از اقدامات خوب دولت تدبیر امید در راستای جلوگیری از فرونشست زمین و افت آب های زیر زمینی در استان می توان به اختصاص 60 میلیون متر مکعب آب از سد طالقان برای مصرف شرب اشاره کرد.
این مسئول ادامه داد: پس از عملیات اجرایی این طرح بزرگ 14 شهر و 195 روستا از طریق تغزیه آب شرب خواهند شد و تمام قطعی و افت فشار آب در شهرهای استان از بین رفته و برداشت آب از ذخایر زیر زمینی در جهت مصرف خوراکی برای این چهارده شهر و 195 روستا به صفر خواهد رسید.

**اجرای الگوی کشت در قزوین و ممنوعیت کشت محصولات پرآب بر
فرخزاد خاطر نشان کرد: بخش زیادی از مشکل کم آبی در استان به مصرف بالای ( 91 درصدی) آب توسط بخش کشاورزی و نداشتن الگوی کشت مربوط می شد که در همین جهت و با همکاری جهاد کشاورزی اصلاح الگوی کشت در برخی از مناطق استان و اجرای ممنوعیت کشت محصولات پر آب بر در تمامی مناطق استان آغاز شده است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین افزود: از دیگر اقدامات انجام شده در این حوزه می توان به اصلاح حق آبه کانال آب رسانی اشاره کرد که متاسفانه این اصلاحات از 43 سال پیش هیچ بازنگری نشده بوده است.
وی همچنین گفت: تخصیص 25 میلیون لیتر متر مکعب آب از رودخانه شاهرود به استان که مجوز آن در سال 87 داده شده بود طی 10 سال گذشته بدون پی گیری رها شده بود اما بالاخره طی هفته جاری با پیگیری های انجام شده، وزیر نیرو اجازه برداشت آنرا صادر کرد و امیدواریم با این حق آبه بتوانیم حاشیه این رودخانه را بویژه در منطقه طارم سفلی از خشکی نجات داده و جان دوباره ای به این منطقه ببخشیم.

** اضافه برداشت 680 میلیون متر مکعبی آب در قزوین
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای قزوین در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه 76 درصد آب مورد نیاز استان از سفره های زیر زمینی تامین می شود، گفت: سالانه 2 میلیارد و 600 میلیون متر مکعب آب در استان قزوین مورد مصرف قرار می گیرد که از این میزان 600 میلیون متر مکعب از آبهای سطحی و سایر از منابع زیرزمینی تامین می شود.
حمید پویا گفت: نیمی از آب های سطحی مورد مصرف استان معادل 300 میلیون متر مکعب از طریق سد طالقان تخصیص می یابد و سایر نیز از رودخانه های ابهر رود، خررود، حاجی عرب و برخی قنوات و چشمه ها تهیه می شود.
وی به تفکیک مصارف آب در استان قزوین اشاره کرد و گفت: 91 درصد آب مصرفی استان به بخش کشاورزی اختصاص دارد، پنج درصد در بخش شرب و خانگی مورد مصرف قرار می گیرد و سهم بخش خدمات و صنعت نیز چهار درصد است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای قزوین افزود: میزان مصرف آب در استان مانند دیگر نقاط از سهمیه تعیین شده بیشتر است بنابراین باید به سمت اصلاح الگوی مصرف برویم.
پویا همچنین گفت: براساس مصوبه وزارت نیرو میزان برداشت استاندارد از آبهای زیر زمینی دشت قزوین 870 میلیون متر مکعب است که هم اکنون این میزان برداشت برابر است با یک میلیارد و پانصد و پنجاه میلیون متر مکعب که باید 680 میلیون متر مکعب آن کاهش یابد که در در حال برنامه ریزی برای تحقق آن تا پایان برنامه ششم توسعه هستیم.
وی، انسداد چاه های فرم پنج استان را یکی از راه های کاهش مصرف آبهای زیرزمینی استان دانست که بعد از سال 85 حفر شده اند و گفت: یک هزار و 702 چاه غیرمجاز مشمول فرم پنج در استان وجود دارد که از سال 93 برای انسداد اقدام شده و 52 مورد آن باقی مانده که بزودی با حکم دستگاه قضا مسدود خواهند شد.

** صرفه جویی 287 میلیون متر مکعبی آب در قزوین با انسداد 2086 حلقه چاه
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای قزوین گفت: 2 هزار و 86 حلقه چاه نیز مسدود شده است که با صرفه جویی 287 میلیون متر مکعبی همراه بوده است.
این مسئول به اقدامات این شرکت در راستای مدیریت منابع آب و اصلاح الگوی مصرف در سال جاری نیز اشاره کرد و گفت: 211 حلقه چاه از ابتدای امسال در استان مسدود شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای قزوین اظهار داشت: در گاهی اوقات برای انسداد چاه ها با مقاومت کشاورزان و اهالی روستاها روبرو هستیم در صورتی که آنان باید منفعت بلند مدت را به کوتاه مدت ترجیح دهند و بدانند تداوم حیات کشاورزی و زندگی آنان به این اقدام وابسته است.
پویا همچنین گفت: تعیین و تکلیف چاه های دارای مجوز یا فرم یک نیز از راه های مهم کاهش برداشت ذخایر آبی است و ما باید میزان مصرف این چاه ها را به 25 متر مکعب در شبانه روز کاهش دهیم.
وی با اشاره به وجود هشت هزار و 200 حلقه چاه در سطح استان، یادآور شد: بدلیل شرایط جغرافیایی و زیست محیطی 217 حلقه چاه فرم یک در استان باید پر شوند.
پویا همچنین با بیان اینکه تاکنون 1600 کنتور هوشمند بر روی چاه های مجاز آب استان قزوین نصب و جانمایی شده است، گفت: 971 کنتور هوشمند برای کنترل مصرف آماده نصب بر روی چاه های فرم یک در استان که صنعتی، دامداری، کشاورزی، شرب و روستایی هستند، می باشد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای قزوین میزان کسری مخزن آب دشت قزوین را 370 میلیون متر مکعب در سال عنوان کرد و گفت: اگر شاهد اجرای طرح احیا و تعادل بخشی آب این دشت نبودیم سالیانه با آفت 170 سانتیمتری آب های زیرزمینی مواجه خواهیم بود.
پویا اظهار داشت: با اجرای این طرح افت آبهای زیر زمینی دشت قزوین به 90 سانت کاهش یافته است که در پایان برنامه ششم توسعه این رقم باید به صفر برسد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای قزوین همچنین گفت: از سال 93 تا کنون 236 مورد دستگاه و ادوات غیر مجاز حفاری چاه در استان توقیف شده است که همگی به دستگاه های قضایی تحویل داده شده اند.
پویا همچنین گفت: 16 گروه گشت و بازرسی به صورت شبانه روزی در سطح استان مشغول فعالیت هستند تا از برداشت های غیرمجاز آب جلوگیری کنند.
وی اظهار داشت: در مجموع 2 هزار و 915 مورد عملیات های مختلف توسط شرکت آب منطقه ای قزوین در جهت کاهش کسری آب های زیر زمینی در دشت قزوین صورت گرفته است که با این اقدام 380 میلیون متر مکعب در مصرف منابع آبی زیر زمینی صرفه جویی شده است که از این حیثت در کشور رتبه نخست را داریم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان قزوین گفت: با اجرای این طرح ها میزان فرونشست زمین در خیلی از نقاط دارای مشکل کاهش یافته است.

** 200 هزار هکتار از اراضی قزوین قابلیت آبیاری مدرن دارند
مدیر امور آب و خاک و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی قزوین نیز در گفت و گو با ایرنا گفت: در سال جاری تاکنون سه هزار و 600 هکتار از اراضی کشاورزی استان به سامانه های نوین آبیاری مجهز شده اند که پیش بینی می شود این رقم تا پایان امسال به 10 هزار هکتار افزایش یابد.
احمد مستخدمی خاطر نشان کرد: بر اساس سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی باید سالانه 6 هزار هکتار از اراضی کشاورزی قزوین به آبیاری نوین تجهیز شوند که این میزان براساس مصوبات سفر رییس جمهوری به 10 هزار هکتار افزایش یافته است.
این مسئول همچنین گفت: تا به امروز حدود 37 هزار هکتار از مزارع و باغ های استان به آبیاری نوین مجهز شده اند که این رقم با طرح های در دست اجرای بزودی به 45 هزار هکتار افزایش می یابد.
مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی قزوین اظهار کرد: میانگین سالانه تجهیز سطوح زراعی و باغی استان در سال های گذشته چهار هزار و 500 هکتار بوده است اما امیدواریم با رفع موانع و مشکلات پیش رو 10هزار و 500 هکتار مصوبه امسال را پیاده و اجرا کنیم.
مستخدمی با اشاره به مشکلات باغداران و کشاورزان در تجهیز مزارع خود به سیستم های آبیاری نوین، خاطر نشان کرد: افزایش قیمت ادوات سیستم آبیاری نوین به علت نوسانات قیمت دلار و همچنین کمبود و احتکار این ادوات در بازار مصرف کننده از بزرگترین مشکلات در این حوزه است که امیدواریم با تامین مواد اولیه توسط پتروشیمی ها این طرح ها با سرعت تداوم یابند.
وی اظهار داشت: این طرح ها علاوه بر ارتقای عملکرد، موجب صرفه جویی قابل توجه و حداقل 30 درصدی در مصرف در مزارع و باغات می شوند.
این مسئول همچنین گفت: سازمان جهاد کشاورزی قزوین برای مبارزه با بهره برداری های غیر مجاز از آب های زیر زمینی و چاه های فاقد مجوز با همکاری شرکت آب منطقه ای اتخاذ سیاست عدم ارائه هرگونه تسهیلات و خدمات کشاورزی به متخلفان را در پیش گرفته و کشاورزان را به اجرای روش های نوین آبیاری که دولت برای آنها یارانه بسیار خوبی را در نظر گرفته است، هدایت می کند.

مستخدمی گفت: استان قزوین پس از دشت مغان دومین دشت حاصلخیز کشور را در خود جای داده است از این رو باید کانون اجرای طرح های آبیاری نوین باشد تا هم شاهد ارتقای عملکرد محصولات بوده و هم مصرف آب در دشت کاهش یابد تا بتوانیم حیات کشاورزی در منطقه را حفظ کنیم.

ایرنا