همه چیز درباره سایت پسماند محمدآباد در قزوین

 

شاید روزی که برای ساخت سایت پسماند محمدآباد تصمیم گیری شدکمتر کسی تصور می‌کرد این سایت خود به معضلی برای محیط زیست استان قزوین تبدیل شود اما امروز بی تدبیری آفت اصلی این سایت شده است.

مطهره میرزایی: وقتی حدود ۸ سال پیش فعالیت سایت پسماند محمدآباد با مشارکت شهرداری‌ها آغاز شد کمتر کسی فکر می‌کرد کمتر از یک دهه دیگر، مجموعه‌ای که برای حفاظت از محیط زیست بنا شده خود به آفتی برای محیط زیست تبدیل شود.

امروز و حدود ۸ سال پس از تأسیس، سایت محمدآباد خود به دغدغه‌ای بزرگ برای فعالان محیط زیست تبدیل شده است. ضعف مدیریت و عدم مسئولیت پذیری دستگاه‌ها و شهرداری قزوین در قبال این پسماند، این مرکز را به فرزندی ناخلف تبدیل کرده که کسی حاضر نیست بار رسیدگی به آن را بر دوش بگیرد.

در این بین مردم مظلوم قزوین و مخصوصاً مناطق حاشیه‌ای محمدآباد روز به روز رنج بیشتری را متحمل می‌شوند و با مشکلات عدیده ای روبرو هستند.

سایت محمدآباد به یک تهدید بزرگ برای سلامت استان تبدیل شده است

محمدعلی اشتریان  با اشاره به آسیب‌های زیستی سایت محمدآباد اظهار کرد: به طور کلی طی یک دهه اخیر آسیب‌های فراوانی در بخش پسماند به استان قزوین وارد شده است که بخشی از آن مربوط به سایت محمدآباد و بخش دیگر به رهاسازی پسماند صنعتی در اطراف استان باز می‌گردد.

این فعال رسانه‌ای عنوان کرد: سایت پسماند محمدآباد تأسیس شد تا معضلات مردم را برطرف کند اما حالا خود به معضل بزرگی برای محیط زیست و مردم تبدیل شده است.

وی ادامه داد: سایت محمدآباد یک دهه پیش برای سازماندهی و جمع‌آوری پسماندهای استان در یک منطقه و همچنین پردازش و تفکیک زباله تأسیس شد اما متأسفانه این طرح نیز همانند بسیاری از طرح‌ها که تنها در کاغذ مناسب هستند و در اجرا چنگی به دل نمی‌زنند، اجرایی شد و حالا به یک تهدید بزرگ برای سلامت استان تبدیل شده است.

این فعال محیط زیست عنوان کرد: معضل اصلی سایت محمدآباد شیرآبه‌هایی است که کارشناسان محیط زیست از آن به عنوان بمب محیط زیست یاد می‌کنند چرا که طبق تحقیقات انجام شده هر ذره از شیرابه چندین برابر زباله آلودگی تولید می‌کند.

وی گفت: پسماندهایی که در سایت محمدآباد رها شده باعث تولید گازهای سمی دی اکسین و فوران می‌شود که این گازها عامل آلودگی هوا هستند اما بخش اصلی آلودگی این منطقه مربوط به آلودگی آب و خاک است که علت اصلی آن عدم استفاده از لندفیل استاندارد است.

فعال حوزه محیط زیست بیان کرد: لندفیل ها حوضچه‌هایی هستند که پسماند داخل آن قرار می‌گیرد، اما در خصوص این سایت باید گفت که به طور کلی لایه‌گذاری‌های لازم برای بازیافت انجام نشده است.

وی ادامه داد: نکته دیگری که می‌توان در خصوص سایت محمدآباد ارائه داد این است که ضوابط لازم در این سایت انجام نشده یا اگر انجام شده فرآیند انجام آن صحیح نبوده است زیرا اگر به صورت استاندارد این ضوابط انجام می‌شد هم‌اکنون شاهد تجمع شیرابه در این منطقه نبودیم.

وی ادامه داد: مشکلات محیط زیست به وجود آمده جدا از مشکلات مردم نیست و مشکلات مردم نیز از محیط زیست نشأت می‌گیرد.

اشتریان با اشاره به برخی از مشکلات زیستی منطقه محمدآباد ابراز کرد: تجمع سگ‌های بی‌پناه در سایت محمدآباد از دیگر تهدیدهایی است که مردم منطقه محمدآباد با آن مواجه‌هستند.

وی افزود: وجود سگ‌های بی‌پناه باعث انتقال بیماری و آلودگی می‌شود چنانچه که دام‌ها و مردم ساکن این منطقه گاهی دچار بیمارهای ناشناخته می‌شوند.

ضوابط لازم در این سایت انجام نشده یا اگر انجام شده فرآیند انجام آن صحیح نبوده است زیرا اگر به صورت استاندارد این ضوابط انجام می‌شد هم‌اکنون شاهد تجمع شیرابه در این منطقه نبودیم وی تصریح کرد: بیشتر زمین‌های کشاورزی منطقه محمدآباد آلوده و در نهایت به طور کلی راکد شده است و طبق نظر کارشناسان حیات در این منطقه نفس‌های آخر را می‌کشد.

این فعال رسانه‌ای عنوان کرد: علت اصلی مشکلات به وجود آمده به عدم مدیریت و نظارت مسئولین باز می‌گردد و این در حالی است که طی سنوات گذشته بارها پیگیری‌های متعددی در خصوص سایت محمدآباد انجام شده و هربار سازمان محیط زیست صحبت‌های تکراری خود را در قالب یک بیانیه ابلاغ کرده‌است.

وی گفت: بیانیه محیط زیست این نکته را عنوان می‌کند که اگر ادعایی بر آلودگی این منطقه وجود دارد باید با سند و مدرک اثبات شود، حال این مسئله بیان می‌شود که اگر نیاز به اثبات مسئله است باید مدیران سازمانی وارد عمل شوند نه مردم.

اشتریان ابراز کرد: گزارشات منتشر شده، خبر از ماجرایی می‌دهد که به طور عینی قابل رؤیت و لمس است و هدف از انتشار این گزارشات کمک‌رسانی به دولت برای حل مشکلات مردم است.

تعاملات زیستی خواه ناخواه به گونه‌ای حیات آدمی را دربرمی‌گیرد که ورود کوچک‌ترین خللی در آن می‌تواند ارتباط مستقیم با سلامت جان افراد داشته باشد، اگرچه شرح داستان منطقه محمدآباد گره خورده در عناصر محیطی آب، خاک و هوا است اما نکته‌ای که در این میان بیش از پیش به چشم می‌خورد این است که بروز مشکل برای هریک از این عناصر می‌تواند جان هر موجود زنده‌ای را به خطر بیاندازد.

منطقه محمدآباد متشکل از زمین‌های کشاورزی است که روزی در دامان خود هزاران دانه را شکوفا می‌کرد اما حالا از آن مزارع کشاورزی تنها زمین‌هایی باقی مانده که دیگر گویا رنگ سبز به خود نمی‌بینند.

از سوی دیگر آب مایه حیات در این منطقه به جهت آلوده شدن با شیرآبه‌های زباله، طعم زندگی را با چاشنی بیماری‌های صعب‌العلاج همراه کرده است و طنین پایان بیشتر از آغاز نواخته می‌شود.

پرندگان می‌توانند ناقلان انتقال آلودگی باشند

محمود داوران نیز  با اشاره به وضعیت سایت محمدآباد اظهار کرد: سایت محمدآباد به دلیل دریافت زباله بیش از اندازه و عدم پردازش صحیح زباله در این منطقه با تهدید جدی مواجه شده است.

دبیر شبکه تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی اذعان کرد: عدم دریافت زباله تفکیک شده، خرابی دستگاه‌های پردازش زباله و دریافت زباله از شهرک‌های متعدد سبب شده تا ظرفیت سایت محمدآباد زودتر از حد معین تکمیل شود.

وی افزود: از سوی دیگر ورود زباله‌های صنعتی و پزشکی خطرناک، دفع غیربهداشتی زباله‌های سایت محمدآباد و وجود شیرآبه‌های ناشی از این زباله‌ها سبب شده تاعلاوه بر مردم، خاک و آب‌های زیر زمین منطقه محمدآباد نیز مورد تهدید جدی قرار بگیرند.

گستردگی آلودگی این سایت، فراتر از محمدآباد است

فعال و کارشناس محیط زیست ابراز کرد: وجود جریان هوا و باد و همچنین حضور پرندگان در این منطقه باعث می‌شود تا آلودگی به نقاط گسترده‌تری منتقل شود.

وی بیان کرد: طی بازدیدهای میدانی انجام شده پرندگانی از جمله کلاغ‌ها می‌توانند ناقلان آلودگی و بیماری باشند.

این کارشناس با اشاره به سایر مشکلات این سایت تصریح کرد: لندفیل جدید در این سایت انجام نشده و عملیات دفع زباله بهداشتی نیست که این مسئله علاوه بر مشکلات بهداشتی مشکلات اقتصادی را هم ایجاد کرده است که متأسفانه در این مرحله بازرسی‌ها و گزارشات لازم توسط سازمان محیط زیست انجام نمی‌شود.

وی گفت: طرح جامعی برای پسماند در نظر گرفته نشده و مدیریت زیست محیطی مناسبی در این منطقه انجام نمی‌شود از سوی دیگر در بخش مرکزی استان فشار جمعیت، صنعت، کشاورزی و منابع بالاست و زباله‌های فراوانی تولید می‌شود که بدون تفکیک وارد سایت می‌شوند و نتایج کار به تهدید محیط زیست منتهی می‌شود.

مسئله دیگری که وجود دارد عدم ورود سازمان محیط زیست به این مسئله و عدم مدیریت صحیح شهرداری و استانداری است که هنوز هم بعد از گذشت تقریباً یک دهه به نتایج قطعی منجر نشده است کارشناس و فعال محیط زیست تصریح کرد: مسئله دیگری که وجود دارد عدم ورود سازمان محیط زیست به این مسئله و عدم مدیریت صحیح شهرداری و استانداری است که هنوز هم بعد از گذشت تقریباً یک دهه به نتایج قطعی منجر نشده است.

وی ادامه داد: کنترل یا جلوگیری از ورود زباله شهرک‌ها و استان‌های دیگر به این منطقه، نظارت اصولی مدیران، ارائه برنامه واقع‌گرایانه، بازنگری سیاست شهرک‌ها و روستاهای اطراف، تأسیس مرکز تصفیه، اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی مردم در خصوص تفکیک زباله، گزارش، پایش و سازماندهی این سایت از دیگر فعالیت‌های مهمی است که باید اجرایی شود.

داوران تاکید کرد: حساسیت بیشتر ما در خصوص این سایت به سلامت جان و مال مردم که مورد تهدید قرار گرفته باز می‌گردد که توصیه ما دفع منطقی و هرچه سریع‌تر پسماندها است.

تنها فاز اول سایت محمدآباد تاکنون احداث شده است

اما منیره سادات قوامی اظهار کرد: سایت محمدآباد در سال ۸۰ توسط شهرداری احداث شد و شهرداری امور زیرساختی و خطوط پردازش آن را انجام داد زمانی که طرح به پایان رسید طی قراردادی در سال ۹۳ این سایت به استانداری واگذار شد و در سال ۹۵ این قرارداد به پایان رسید و با توجه به اینکه این سایت زیر نظر استانداری بود کاری برای حل مشکلات این سایت انجام نشد.

رئیس کمسیون بهداشت و محیط زیست پارلمان محلی گفت: طی قراردادهای انجام شده تصمیم برآن بود که سایت محمدآباد مرکز اصلی دریافت زباله استان باشد و پذیرش زباله به عهده رئیس کمیسیون بهداشت بود اما متأسفانه عمل چشمگیر و مؤثری در این حوزه انجام نشده و حال ظرفیت این سایت تکمیل شده و کارآیی خود را از دست داده است.

وی ادامه داد: حالا زباله تمام سایت و جاده را فراگرفته و مسیر ماشین آلات نیز مسدود شده است برای حل مشکلات سایت محمدآباد جلسات متعددی برگزار شد و بنا به تصمیم شورای شهر یک ماه به طور موقت سایت محمدآباد با لندفیل پر و خطوط مستهلک که کارایی هم نداشت به شهرداری واگذار و بنا شد که زمین این سایت به نام شهرداری شود تا شهرداری بتواند سرمایه‌گذاری‌های لازم را در خصوص این سایت انجام دهد و مشکلات سایت را برطرف کند اما تاکنون هیچ‌گونه اقدامی در خصوص مالکیت این مکان انجام نگرفته و فرآیند حل مشکلات سایت ابتر مانده است.

وی افزود: سازمان محیط زیست در خصوص سایت محمدآباد باید جدی‌تر ورود کند و با نگاه کارشناسانه برای حل مشکلات این منطقه برنامه‌ریزی‌های تخصصی انجام دهد.

این مسئول ابراز کرد: شهرداری باید تفکیک زباله‌ها را از مبدا انجام دهد چراکه این فرایند سبب انتقال حجم کمتری از زباله‌ها به سایت می‌شود.

قوامی گفت: طی سنوات گذشته ۸ درصد از زباله‌ها به صورت تفکیک شده به سایت منتقل می‌شد که متأسفانه هم‌اکنون میزان تفکیک زباله از مبدا به صفر درصد رسیده‌است.

وی افزود: اجرای پروژه‌های نوین دفع زباله، استفاده از لندفیل استاندارد، پیگیری و راه‌اندازی کارخانه بازیافت، تهیه دستگاه‌های زباله سوز و سرمایه‌گذاری مشخص و جامع می‌تواند مقداری از حجم تهدیدهای سایت محمدآباد را کم کند.

شهرداری برنامه‌ای برای حل مشکل محمدآباد ندارد

این مسئول تاکید کرد: سایت محمدآباد قرار بود برای استان قزوین به یک ظرفیت تبدیل شود اما متأسفانه با سوءمدیریت‌های انجام شده تبدیل به یک تهدید جدی برای محیط زیست و سلامت مردم شده است و شهرداری نیز برای حل این تهدید بزرگ هیچ برنامه و استراتژی مشخصی ارائه نداده است.

 آژیر خطر سایت محمدآباد به صدا درآمده تا صدای درد مردم را به گوش مسئولینی برساند که مدت‌ها است منطقه محمدآباد را به فراموشی سپرده‌اند و در پاسخ به مطالبات مردمی روی ریل انکار سکوت کردند.

عدم پاسخ به مطالبات و ارجاع نهادی به نهاد دیگر طی این دهه نه تنها نتوانسته حال ناخوش محمدآباد را التیام ببخشد بلکه نبض حیات آب، خاک و هوای این منطقه را نیز به شماره انداخته است.

شرایط موجود نیازمند ورود جدی، قاطعانه و با تدبیر مدیریت ارشد استان است. این همان نکته‌ای است که تا به امروز مقطعی انجام شده اما هیچگاه استمرار نداشته و حال زمان آن رسیده که فکری جدی برای این چالش بزرگ زیست محیطی شود.

مهر قزوین