گزارشی از یک دهه ورود پسماند به اراضی کشاورزی قزوین؛ فاضلاب شریفیه، از آب تا عذاب

گزارشی از یک دهه ورود پسماند به اراضی کشاورزی قزوین؛

فاضلاب شریفیه، از آب تا عذاب

 

 جریان فاضلاب تصفیه نشده از سه شهر استان قزوین به کانال انتقال آب کشاورزی منطقه شریفیه از سال ۸۹ تاکنون، این کانال را به نهری کثیف و آلوده تبدیل کرده و حتی فرسایش محیطی را هم به دنبال داشته است.

به گزارش خبرنگار ایرنا، اراضی کشاورزی شریفیه (شریف آباد) در فاصله ۱۷ کیلومتری از مرکز استان قزوین به شاخه گلی در میان زباله‌ها تبدیل شده و بیش از یک دهه است که با خروج پساب شهری آلوده و سمی دست و پنجه نرم می‌کند.

اگر به سمت اراضی کشاورزی شریفیه حرکت کنید و به اصطلاح در کنارگذر تصفیه خانه آن قدم بزنید، خاک‌های حاصلخیزی را می‌بینید که با هجوم سرد و سنگین پساب‌های شهری روبرو است؛‌ این که می گوییم تصفیه خانه منظورمان یک تصفیه خانه کامل نیست! بلکه فقط تعدادی لاگون در آن تعبیه شده تا آب را پس از لجن کشی و آشغال برداری به سمت کانال انتقال آب کشاورزی هدایت کند.

حدود ۱۰۰ متر پایین از تصفیه خانه، بوی نامطبوعی تمام حواستان را پرت می‌کند، نفس کشیدن را دشوار می‌سازد و سکوت سنگینی را در محیط حاکم می‌کند، اینجا دقیقا آغاز خروج پساب شهری و تصفیه نشده به کانال انتقال آب است.

چهار لوله خروجی از تصفیه خانه که به طور طبیعی باید آبی مناسب و درخور توجه از آن خارج شود، آبی به رنگ سبز تیره و بسیار بدبو را درون کانال جاری می‌سازد، ‌جلوتر که بروید حباب‌ها و کف‌های سفید تمامی سطح جویبار را پوشانده که حتی چشمان آدم نیز تاب و توان دیدن آن را ندارد.

بر اثر آلودگی ناشی از این آب‌های آلوده، ‌صدای هیچ جانوری مثل قورباغه و جیرجیرک‌ها شنیده نمی‌شود،‌ فقط تعدادی کلاغ و پرندگان شکاری را می‌بینیم که هر از چندگاهی فرود آمده و از این آب گل آلوده تغذیه می‌کنند.

پایین تر از کانال، دریچه‌های خروج آب را می بینیم که بخش اعظمی از پساب‌، برای سیراب کردن مزارع ذرت مورد استفاده قرار می‌گیرد،، اگر شما از طرفداران پر و پا قرص خوراک ذرت باشید، با دیدن آب‌های آلوده پای این مزارع فکر خوردن ذرت را دیگر از سر بیرون خواهید کرد!

تیم خبری ایرنا هنگام بازدید از این مزارع به تعدادی از کشاورزان برخورد کرد؛ به گفته این افراد، این کانال آلوده همچنان تا اراضی پایین دست، یعنی اراضی شمالی نصرت آباد امتداد دارد و حتی برای این افراد بیماری پوستی نیز ایجاد کرده است.

 

طرح تصفیه خانه شریفیه با سه دوره از دولتمردان همراه بود، اما تکمیل نشد

عضو شورای شهر شریفیه در حاشیه بازدید از کانال انتقال آب کشاورزی می‌گوید: من شخصا از تصفیه خانه مراغه بازدید داشته ام، تکنولوژی آن متعلق به کشور آلمان بود، پرسنل آن‌ها هیچکدام ماسک نمی‌زدند، اصلا بوی بدی به مشام نمی رسید، خروجی آب فاضلاب را که درون لیوان قرار می‌دادید، هیچ تفاوتی با یک لیوان آب شرب معمولی نداشت، اتفاقا سال ۸۹ قرار شد که همان تکنولوژی با صرف هزینه ۲۰ میلیارد ریال در شهر شریفیه نیز راه اندازی شود، جالب تر اینکه یک صدم مساحت فعلی را اشغال می کرد، اما از آن سال تاکنون هیچ کار اساسی صورت نگرفت و هرساله با اینکه مسوولان می‌گویند اعتبارات متعددی به این پروژه اختصاص داده شده است، اما هیچ اقدام در خور توجهی را مشاهده نمی کنیم.

نظری: این آب آلوده از شرفیه آغاز شده و تا اراضی روستای نصرت آباد ادامه دارد، کشاورزان در مسیر این کانال از آب آلوده و کثیف در زراعت استفاده می‌کنند.

آیت نظری اضافه کرد: در سفر رییس دولت سیزدهم به استان قزوین در اردیبهشت ماه سال گذشته گفته شد که ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای تکمیل این تصفیه خانه اختصاص داده شد، این در حالی است که اگر به تابلوی جلوی درب تصفیه خانه نگاه کنید، شروع طرح را سال ۹۶ و تاریخ تکمیل آن را سال ۹۹ ذکر کرده است،‌ یعنی سه سال از تاریخ تکمیل این تصفیه خانه بایستی گذشته باشد.

به گفته این عضو شورای شهر شریفیه، این آب آلوده از شریفیه آغاز شده و تا اراضی روستای نصرت آباد در بخش شرقی شهر صنعتی البرز ادامه دارد، کشاورزان در مسیر این کانال از آب آلوده و کثیف در زراعت استفاده می‌کنند، قبلا نیز از این آب برای کشت صیفی جاتی مثل کلم و گوجه هم استفاده می‌شد، اما اکنون فقط برای کشت ذرت استفاده می‌شود.

نظری ادامه داد: این طرح تاکنون سه دوره دولت عوض کرده است، از دولت محمود احمدی نژاد تا حسن روحانی و اکنون سید ابراهیم رییسی، این تصفیه خانه همچنان بلاتکلیف مانده و هنوز به سرانجام نرسیده است، ما از محیط زیست استان قزوین نیز گله مندیم، چون این دستگاه اجرایی باید در راستای احقاق حقوق عامه از طریق دادستانی پیگیر قضایی این موضوع باشد.

 

 

سیاه شدن دیواره های کانال آب و فرسایش خاک

رییس شورای شهر شریفیه نیز در این رابطه اظهار کرد: این یک اتفاق بدون مطالعه و اعتبار بود که انجام شد، در ابتدا قرار بود که تصفیه خانه شهر صنعتی البرز در تفاهم نامه‌ای با مدیرعامل آبفا وقت استان در سال ۸۸ خروجی فاضلاب این شهرها را دریافت کند، یعنی این فاضلاب به تصفیه خانه شهر صنعتی البرز برود و تا زمانی که تصفیه خانه شریفیه تکمیل نشده به این مسیر متصل نشود، اما متاسفانه مشکلاتی پیش آمد و تصفیه خانه البرز از نظر فنی جواب نداد، بنابراین در این مکان فعلی زمینی خریداری شد و با اعتبارات محدود دولتی هم اکنون پس از ۱۲ سال شاهد جاری شدن این پساب آلوده به مزارع کشاورزی هستیم.

حجت الاسلام حیدر محمد حسن لی با بیان اینکه پساب موجود یک تهدید جدی به شمار می رود، اظهار کرد: این پساب حتی برای دام‌هایی که به صورت عبوری از آن استفاده می‌کنند هم مضر است، براساس تصمیمات استانی قرار بود برای این طرح ۲ هزار میلیارد ریال تسهیلات در نظر گرفته شود، اما تاکنون هیچ خبری از این اعتبار نیست.

وی تاکید کرد: رنگ آب و بوی نامطبوع همه نشان می دهد که با چه تهدیدی روبرو هستیم، اثر مخربی که آب های آلوده برروی سطح دیواره کانال انتقال آب می گذارد کاملا مشهود است، اسید درون آب، کانال را سیاه و مثل زغال کرده است، جالب تر آن که برای کاهش بار میکروبی، کلرزنی بالایی برروی این آب انجام می دهند که برای خاک‌های حاصلخیز این منطقه نیز مضر است.

حجت الاسلام حسن لی خاطرنشان کرد: شورای شهر شریفیه در قانون وظیفه پیگیری دارد، این شورا همواره در مقام پیگیری و مطالبه گری بوده و در سطح استان و کشور نیز خواهان رسیدگی هرچه سریع تر به این موضوع است.

 

آب خروجی از تصفیه خانه شریفیه همچنان آلوده و غیر استاندارد است

تقدیر حاتمی، رییس اداره محیط زیست شهرستان البرز در رابطه با آلودگی ناشی از خروج پساب فاضلاب در شهر شریفیه معتقد است که اوضاع هیچ فرقی نکرده است؛ اگرچه یکسری قول‌هایی داده شد و کارهایی صورت گرفت، اما گویا به خاطر نبود برق کارها به تعویق افتاد و تصفیه خانه در هفته دولت تکمیل نشد.

حاتمی: حدود ۲۰ هزار متر مکعب در شبانه روز، پساب شهرهای محمدیه، مهرگان و شریفیه به این تصفیه خانه وارد می‌شود که دبی آن حدود ۲۰۰ لیتر بر ثانیه است.

وی با بیان اینکه آزمایش‌های انجام شده و نمونه برداری ها نشان می‌دهد که میزان آلایندگی‌ بالاتر از حد مجاز است، ادامه داد: براساس تصمیماتی که گرفتیم، قرار نبود از این آب برای مصارف کشاورزی استفاده شود، کشاورزان به صورت غیرمجاز از این آب استفاده می‌کنند، چون اگر تصفیه کاملی هم صورت بگیرد، بازهم آب موجود مستلزم داشتن استانداردهای ثانویه است.

به گفته این مسوول، بررسی استانداردهای ثانویه برعهده مصرف کننده و یا متولیان این حوزه یعنی سازمان‌های جهاد کشاورزی و صمت است که پارامترهای لازم را بایستی لحاظ کنند.

رییس اداره محیط زیست شهرستان البرز به وجود تعدادی لاگون (حوضچه‌هایی برای جمع آوری و ذخیره و تصفیه) در تصفیه خانه شریفیه اشاره کرد و یادآور شد: حدود ۲۰ هزار متر مکعب در شبانه روز، پساب شهرهای محمدیه، مهرگان و شریفیه به این تصفیه خانه وارد می‌شود که دبی آن حدود ۲۰۰ لیتر بر ثانیه است.

بار فاضلاب مهرگان هر روز در حال افزایش است

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قزوین نیز در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: کارهای زیادی در این تصفیه انجام شده است، همه طرح‌های عمرانی در کشور روند طولانی دارند، مساله اینجاست که اصلا تصفیه خانه‌ای برای فاضلاب وجود نداشت، الان اداره آبفا در حال انجام یک کار درست و حسابی است که بتواند یک تصفیه خانه واقعی در این اراضی احداث کند.

سعیده خضیر با بیان اینکه طرح قبلا روند بهتری داشت و اکنون بسیار کند پیش می رود، اظهار کرد: به مدیرعامل آبفای استان قزوین نیز تاکید شده که بار فاضلاب مهرگان روز به روز در حال بیشتر شدن است و باید برای این مهم چاره‌اندیشی کرد.

خضیر ادامه داد: از نظر محیط زیست، بار میکروبی آب موجود بالا بوده و نیازمند کلرزنی بیشتری در خروجی آن هستیم، همچنین آب خروجی برای کشت مستقیم محصولات کشاورزی نیز به هیچ عنوان مناسب نیست.

 

تصفیه خانه مقدماتی تا پایان پاییز امسال راه‌اندازی می‌شود/ تصفیه خانه تکمیلی تا پایان ۱۴۰۳

معاون بهره برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان قزوین در این رابطه اظهار کرد: تصفیه خانه مقدماتی (آشغال گیری) به نتیجه رسیده و امیدواریم تا چند هفته دیگر آبگیری شود، بعد از آن باید لجن‌های موجود در لاگون را تخلیه کنیم تا کیفیت خروجی پساب افزایش یابد.

علی موسی خانی اضافه کرد: مدل شماره یک تصفیه خانه با حجم ۲۳ هزار متر مکعب برآورد شده و مناقصه آن نیز در حال آماده شدن است، امسال ۴۵۰ میلیارد ریال برای آن اعتبار لحاظ شده و منتظر تخصیص آن هستیم که کلنگ آن را سه ماه دیگر به زمین بزنیم.

موسی خانی: بر اساس این قانون حدود ۲ هزار میلیارد ریال از بانک صادرات کشور تسهیلات می‌گیریم که تفاهم نامه آن منعقد شده و تا سه ماه آینده به حساب شرکت واریز می‌شود.

وی همچنین به ظرفیت دیگر ماده ۵۶ قانون بودجه نیز اشاره کرد و گفت:‌ براساس این قانون، حدود ۲ هزار میلیارد ریال از بانک صادرات کشور تسهیلات می‌گیریم که تفاهم نامه آن منعقد شده و تا سه ماه آینده به حساب شرکت واریز خواهد شد.

موسی خانی ادامه داد: پیش بینی شده تکمیل طرح تصفیه خانه شریفیه ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز داشته باشد، اما نمی توان منتظر این اعتبار ماند و باید کار را آغاز کنیم تا با حمایت دولت بتوانیم آن را تکمیل کنیم.

به گفته این مسوول، متاسفانه کشاورزان منطقه تا مادامی که از این آب استفاده می کنند مشکلی ندارند، اما همین که کارشان با کشاورزی به اتمام می رسد به این آب گله مند می شوند، در حالی که هیچ کشاورزی حق استفاده از این پساب را ندارد.

معاون بهره برداری و توسعه فاضلاب شرکت آبفا استان قزوین خاطرنشان کرد: در همین ۲ سال گذشته ۲۵۰ میلیارد ریال اعتبار برای انجام کارهای کوچک و نگهداری پساب در حد استاندارد هزینه شده و پیش بینی می کنیم با دریافت اعتبارات تکمیلی تا پایان ۱۴۰۳ بتوانیم این تصفیه خانه را راه‌اندازی کنیم.

 

اهمیت غذایی مردم باید مورد توجه قرار بگیرد

مدیر گروه توسعه پایدار و امور فناوری سازمان جهادکشاورزی استان قزوین در این رابطه اظهار کرد: حق کشاورزان و بهره برداران است که از آب تمیز و استاندارد سد طالقان برای آبیاری مزارع خود استفاده کنند.

آزیتا اسدی اضافه کرد: اینکه یک دستگاهی در احداث تصفیه‌ خانه کوتاهی کرده و یا عده‌ای آب این کانال را آلوده نموده‌اند، تقصیر کشاورزان نیست و بایستی دستگاه متولی پاسخگوی این مساله باشد.

وی که از ابتدای امسال این مسوولیت را تقبل کرده، خاطرنشان کرد: اینکه احداث تصفیه‌ خانه هزینه زیادی دارد، در برابر اهمیت سلامت غذایی مردم باید مورد توجه قرار بگیرد.

این در حالی است که علی رغم پیگیری های به عمل آمده و با وجود تهیه اخبار، گزارش و میزگردهایی در این رابطه از سوی ایرنا مرکز استان قزوین از سال ۹۶ تاکنون، هیچ اقدام خاصی تاکنون در فرآیند بهینه سازی تصفیه خانه و حتی خروجی پساب آن صورت نگرفته و این در حالی است که از سوی جهاد کشاورزی استان به عنوان متولی سلامت در حوزه غذا نیز تاکنون اقدام عاجلی در خصوص استفاده نکردن کشاورزان منطقه از این پساب در حوزه کشت صورت نگرفته است.

نیم نگاه:

رهاسازی فاضلاب تصفیه نشده به کانال انتقال آبی که از سد طالقان تغذیه می‌شود، بی حرمتی به منابع طبیعی مثل آب و خاک است؛ اراضی حاصلخیز شریفیه بیشتر از این‌ها نیازمند حمایت و توجه است و نباید اجازه داد چنین تهدیداتی پس از گذشت سال‌ها به حیات خود ادامه دهد؛ صیانت از محیط زیست و بهداشت عمومی و محیطی، از نخستین حقوق‌ اساسی شهروندان است، شاید مسوولان کمتر به این سمت گذری داشته‌اند و هنوز با عمق این فاجعه روبرو نشده‌اند، اما هرچه هست، این آب کثیف می گذرد و نباید اجازه داد بیت‌المال و حقوق مردم بیش تر از این تضییع شود.

ایرنای قزوین