مروری بر تاریخچه نمازجمعه در ایران/برکات یک اجتماع هفتگی

 نماز جمعه به عنوان پایگاه فرهنگی و دینی با تاثیرگذاری فراوان در روشنگری و تقویت بینش سیاسی و بصیرت افزایی، بهترین جایگاه برای حفظ وحدت و انسجام ملی است.

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها، ولی الله حسین زاده: پس از انقلاب اسلامی و استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی که یکی از اهدافش جاری شدن احکام دینی بود برگزاری نماز جمعه با توجه به اهمیت آن مورد تاکید امام راحل قرار گرفت و ایشان این تکلیف عظیم و سنگین را در حساس‌ترین برهه از زمان بر عهده مرحوم آیت الله طالقانی که زبان گویایی برای باز گویی حقایق و رسوا کردن دشمنان انقلاب داشت سپرد و اولین نماز جمعه انقلاب اسلامی در مردادماه سال ۱۳۵۸ در دانشگاه تهران و با حضور گسترده و تاریخی مردم به امامت مرحوم طالقانی برگزار شد و سنتی بنیان گذاشته شد که پس از گذشت ۴۱ سال از پیروزی انقلاب اسلامی هرگز تعطیل نشد (به دلیل ویروس کرونا مدتی تعطیل شد) و به عنوان آئینی روشنگر، امیدآفرین و وحدت بخش، هر جمعه خاستگاه سلایق مختلف شده است تا برای اطلاع از مباحث سیاسی و توصیه‌های دینی جذابیت خود را حفظ کند.

این مراسم در هیچ مرحله‌ای از تاریخ تعطیل نشد و حتی در دوران تهدید مکرر رژیم بعثی عراق به موشک باران نمازهای جمعه و تقدیم شهدای محراب همچون آیت الله قاضی طباطبایی، آیت الله مدنی تبریزی، آیت الله دستغیب، آیت الله صدوقی، آیت الله اشرفی اصفهانی نیز در روند برگزاری نمازهای جمعه خللی ایجاد نکرد و هم اکنون ثمره شیرین این درخت پربار و تنومند در بیش از ۱۰۰۰ شهر کشور گسترش پیدا کرده و اقامه می‌شود.

به نظر می‌رسد با گذشت بیش از ۴۰ سال از برگزاری نماز جمعه در کشور این کنگره عبادی و سیاسی هر هفته به نوعی در حال بازیابی جایگاه، ارتقا کیفیت، تأثیر گذاری و شکوفایی ظرفیت‌های خود است به همین منظور مقام معظم رهبری که خود از ۲۴ دیماه ۱۳۵۸ از سوی بنیان گذار کبیر انقلاب به عنوان امام جمعه تهران منصوب شده‌اند با توجه به ضرورت‌های
روز جامعه و توجه به نیازهای نسل جوان در ابلاغ جدید برای حجت الاسلام حاج علی اکبری به عنوان رئیس جدید شورای سیاستگذاری ائمه جمعه تاکید دارند که: «انتظار می‌رود با ادامه و تکمیل فعالیت‌های گذشته و افزودن کیفیت در آن و بهره گیری از نظرات شورا، بر شکوفایی و تأثیرگذاری این نهاد مبارک رحمانی بیفزایند».

نمازجمعه در ۱۹ شهر استان قزوین

قزوین به عنوان یک استان مذهبی، فرهنگی و انقلابی اولین نماز جمعه خود را به امامت آیت الله هادی باریک بین که از سوی امام خمینی به عنوان امام جمعه شهر قزوین منصوب شده بود در مسجد النبی برگزار کرد و اینک در ۱۹ شهر استان قزوین هر هفته نماز عبادی، سیاسی جمعه با حضور مؤمنان برگزارمی شود.

حجت الاسلام حسن دهقان نژاد مدیر دفتر شورای سیاست گذاری ائمه جمعه استان قزوین در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: نماز جمعه قلب فرهنگی شهر است و باید ائمه جمعه محور وحدت، هم افزایی، حرکت در مسیر فرهنگی مناطق خود باشند و در این میان ائمه جمعه در استان‌ها و شهرها نقش محوری دارند و لازم است بدون جهت گیری خاص و با نگاه فراجناحی مبتنی بر واقعیت‌ها و نیازهای روز جامعه اظهارنظر کرده و ضمن ارتباط مردمی در متن جامعه حضور مستمر داشته باشند.

وی افزود: امامان جمعه باید با تسلط بر امور و مسائل مختلف جامعه بتوانند در فضایی منصفانه ضمن بیان مشکلات و چالش‌ها و مطالبات مردم به امید آفرینی و وحدت هم کمک کنند و با حضور در محلات مختلف با ساده زیستی در کنار طبقات ضعیف جامعه باشند و از ثروت اندوزان، قدرت طلبان و افراد خاص دور شوند تا مورد وثوق عموم قرار گیرند.

مدیر دفتر نمایندگی شورای سیاست گذاری ائمه جمعه استان قزوین تاکید کرد: ائمه جمعه باید زبان گویا و سخنگوی مردم باشند و کار فرهنگی را بخوبی پیش ببرند و با بیان واقعیت‌ها به اعتماد سازی عمومی کمک کنند.

وی در خصوص ویژگی‌های ائمه جمعه موفق هم خاطرنشان کرد: ارتباط با طبقات ضعیف جامعه، تواضع و فروتنی، ساده زیستی، رفتار توأم با محبت و مهربانی، بی طرفی کامل و نداشتن رویکرد جناحی و سیاسی می‌تواند به تقویت جایگاه نماز جمعه و مقبولیت ائمه جمعه منجر شود.

دهقان نژاد تصریح کرد: نقش امامان جمعه جوان در گام دوم انقلاب در تبیین سبک زندگی اسلامی اهمیت دارد و امروز می‌توان از جوانان با انگیزه و علاقمند به پژوهش نیز در این عرصه استفاده کرد.

دهقان نژاد همچنین فساد ستیزی و عدالت طلبی با استناد به واقعیت‌ها و اسناد مستدل، واقع گرایی و روحیه مردمی را از جمله شاخص‌های دیگر ائمه جمعه دانست و یادآور شد: خلاقیت و بیان مسائل روز از مطالبات رهبری است و در همین راستا می‌بایست در نمازهای جمعه شاهد مدیریت هوشمندانه باشیم و با ابتکار و خلاقیت و پیش بینی برنامه‌های متنوع مانند راه اندازی میز خدمت و اجرای برنامه‌های فرهنگی و استفاده از فضای مجازی به نشاط معنوی و جذابیت این جایگاه کمک کنیم.

مدیر دفتر نمایندگی شورای سیاست گذاری ائمه جمعه استان قزوین یکی از رسالت‌های مهم نماز جمعه را تقویت وحدت جامعه عنوان کرد و اظهار داشت: اگر نماز جمعه و ائمه جمعه تریبون عده خاصی شوند و شائبه طرفداری از یک جناح سیاسی را داشته باشند حتماً خلاف است لذا تلاش می‌کنیم با رصد کامل فعالیت امامان جمعه نگاه وحدت آفرین و بی طرفی در همه شهرها مانند گذشته حاکم باشد و مردم این نهاد را متعلق به خود و صدای جامعه بدانند.

دهقان نژاد افزود: نمازجمعه هم اینک در ۱۹ شهر استان قزوین اقامه می‌شود و در این میان مردم چند شهر استان نیز درخواست برگزاری نماز جمعه در شهرهای خود را دارند که این تقاضا در دست بررسی است.

وی در خصوص سطح دانش امامان جمعه هم یادآور شد: آیت الله عابدینی نماینده ولی فقیه و امام جمعه قزوین و آیت الله اسلامی امام جمعه تاکستان هر دو مجتهد هستند و بقیه ائمه جمعه سطح ۳ را دارند و با رویکرد خدمت به مردم در این سنگر انجام وظیفه می‌کنند و در کنار داشتن سواد و بینش از بصیرت لازم برخوردارند اما برای ارتقای سطح دانش روحانیون جوان برنامه داریم و موضوع جوان گرایی هم در دستور کار قرار دارد.

آیت الله اسلامی: نماز جمعه جایگاه روشنگری است

آیت الله علی اسلامی امام جمعه شهر تاکستان و یکی از نمایندگان مردم استان در مجلس خبرگان رهبری در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص اهمیت و جایگاه نماز جمعه بیان کرد: نماز جمعه جایگاه رفیعی دارد و از واجبات محوری و شاخص مسلمین است و اجتماع نماز جمعه موجب می‌شود تا مسلمین در صحنه باشند و منافع و مصالح امت اسلامی را به طور مستمر و منظم به آنها گوشزد شود.

وی ادامه داد: در آئین‌های نمازهای جمعه روشنگری‌هایی در خصوص توطئه، مکر و فریب اردوگاه کفر، الحاد و ستم برای مسلمین تبیین می‌شود و خوشحالیم که امروز در ایران اسلامی در بیش از ۱۰۰۰ نقطه، نماز جمعه برپا می‌شود تا بسیاری از پرده‌های نفاق و فریبکاری کنار زده شده و نقشه‌های دشمنان نقش بر آب شود.

امام جمعه تاکستان در خصوص اقدامات ابتکاری ستاد نماز جمعه در شهر تاکستان بیان کرد: راه اندازی اردوهای زیارتی و تأسیس مهد کودک برای فرزندان نمازگزاران، برگزاری مسابقات فرهنگی و اعطای جوایز متنوع به شرکت کنندگان بویژه جوانان و نوجوانان از جمله اقدامات ابتکاری ستاد نماز جمعه شهر تاکستان است.

آیت الله اسلامی در خصوص ویژگی‌های امام جمعه موفق گفت: بیان معارف و معنویت و تشویق به امور تهذیب اخلاق و مخاطبین و در جریان قرار دادن نمازگزاران از مسائل جهانی و منطقه‌ای و مهم‌تر از همه با مردم بودن، صداقت، ساده زیستی از دیگر ویژگی‌های یک امام جمعه موفق است.

عضو مجلس خبرگان رهبری، جذب جوانان به نمازهای جمعه را مهم برشمرد و گفت: خوشبختانه اکثر نمازگزاران تاکستان را جوانان تشکیل می‌دهند و این استقبال هر روز بیشتر می‌شود.

وی در خصوص وضعیت نماز جمعه تاکستان گفت: البته واقعیت این است که ویروس کرونا صدماتی را به اجتماعات مختلف از جمله نمازهای جمعه وارد کرده و شاید مدتی لازم باشد تا به شرایط قبلی بازگردیم اما در مجموع نماز جمعه تاکستان وضعیت قابل قبول و خوبی دارد و ما نیز تلاش می‌کنیم با اقدامات و کارهای ابتکاری به شکوه و عظمت نماز جمعه تاکستان
افزوده شود.

فاطمیان: نماز جمعه، حج فقراست

حجت الاسلام سید مرتضی فاطمیان امام جمعه شهر اقبالیه از دیگر روحانیونی بود که دیدگاه خود را با خبرنگار مهر در میان گذاشت و گفت: به لطف الهی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۸ به ابتکار امام راحل به امامت آیت الله طالقانی اولین نماز جمعه اقامه شد و این مراسم بیش از چهار دهه تداوم یافته است.

وی اضافه کرد: مسلمین یک کنگره سالانه جهانی به نام حج و یک کنگره هفتگی هم به نام نماز جمعه دارند که امروز در بیش از ۱۰۰۰ شهر ایران نماز جمعه برگزار می‌شود و این آئین عبادی و سیاسی در واقع حج فقرا است.

فاطمیان با یادآوری اینکه نماز جمعه یک پایگاه مردمی است و در جهان هیچ مکتبی جز اسلام هر جمعه یک اجتماع خودجوش، آزاد و پرشور همانند نماز جمعه ندارد گفت: با توجه به اینکه در نمازهای جمعه مسائل مختلف دینی، اجتماعی، فرهنگی، اعتقادی، سیاسی مطرح شده و مردم با شرکت در این مراسم به رشد و آگاهی بیشتر می رسند و با مقام معظم رهبری هم تجدید میثاق می‌کنند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

امام جمعه اقبالیه مردم را ولی نعمت و پشتوانه اصلی نظام برشمرد و گفت: مردم با حضور در نمازهای جمعه تبادل اندیشه دارند و مبانی دینی و انقلابی خود را تقویت می‌کنند و در جریان مسائل و رخدادهای جهانی و داخلی قرار می‌گیرند.

حجت الاسلام فاطمیان در خصوص راه‌های جذب جوانان در نمازجمعه خاطرنشان کرد: به عنوان یک روحانی هم در قبل از انقلاب با جوانان ارتباط، انس و صمیمیت داشتم و هم امروز این ارتباط مستمر حفظ شده است و با حضور در مدارس، دانشگاه‌ها، اجتماعات جوانان و پاسخگویی به پرسش و شبهات آنها در حوزه‌های مختلف به سراغ جوانان می‌روم تا این ارتباط تقویت شود.

وی در خصوص کیفیت برگزاری نماز جمعه در شهر اقبالیه بیان کرد: استقبال مردم از نماز جمعه در این شهر بسیار خوب است و هر هفته صدها نفر در مراسم نماز جمعه شرکت می‌کنند.

فاطمیان در خصوص ویژگی‌های یک امام جمعه موفق گفت: امام جمعه باید زبان گویای مردم باشد و به دور از هر گونه مصلحت اندیشی مشکلات و دغدغه‌های مردم را بیان و پیگیری کند، مستقل و آزاده باشد و بدون وابستگی به کسی، زندگی ساده و همسان با افراد پایین جامعه داشته باشد تا گفتارش بر روی مردم تأثیر کند و زندگی طلبگی را پیشه کند.

وی در خصوص تأثیر نماز جمعه در جامعه تصریح کرد: نماز جمعه بخش‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، خانواده را در بر می‌گیرد و پیام ولایت دارد که از طریق آن وحدت، انسجام، رشد و آگاهی مردم بویژه اقشار آسیب پذیر بیشتر می‌شود و کارکرد آن در حوادث مختلف انقلاب از جمله در هشت سال دفاع مقدس، زلزله سیل و اخیراً کرونا خود را به خوبی نشان داده است.

نماز جمعه، قرارگاه فرهنگی است

با توجه به جایگاه و اهمیت نماز جمعه در دین اسلام و رهنمود مقام معظم رهبری که نمازجمعه را در هر شهر به عنوان قرارگاه فرهنگی و قلب هر منطقه دانسته‌اند، رسالت نماز جمعه و ائمه جمعه به عنوان پدران معنوی جامعه بسیار سنگین و حساس به نظر می‌رسد لذا سنگرهای نماز جمعه که در مقاطع مختلف انقلاب از جمله دوران هشت سال دفاع مقدس در بسیج نیروها و پشتیبانی از رزمندگان و همچنین در حوادث غیرمترقبه مختلف از جمله زلزله، سیل، مبارزه با کرونا و اجرای رزمایش مواسات نقش محوری و مؤثری را ایفا کردند ضرورت دارد با تقویت نقاط قوت و استفاده از نیروهای جوان و با انگیزه و پرهیز از موضع گیری های سیاسی و جناحی و عمق بخشیدن به ارتباط با اقشار مختلف مردم و اقشار مستضعف ضمن ارتقا جایگاه آن و کیفیت بخشی به فعالیت‌های نمازجمعه زمینه حضور بیشتر افراد در این آئین را مهیا کرد.

بی شک توجه به بایدها و نبایدهایی که معصومین و همچنین بزرگان انقلاب بخصوص امام راحل و مقام معظم رهبری برای نمازهای جمعه و ائمه جمعه تعیین کرده‌اند می‌توان علاوه بر اینکه صفوف نماز جمعه را فشرده‌تر کرد ستادهای نماز جمعه را به عنوان پایگاه‌های اصلی فرهنگی برای رفع مشکلات معنوی و مادی مردم هم معرفی کرد.